Świat wina może wydawać się skomplikowany dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z tym trunkiem. Czytając etykiety na butelkach lub słuchając sommeliera, często można usłyszeć terminy, które na pierwszy rzut oka brzmią obco. Aby lepiej zrozumieć wino, jego smak, zapach i sposób produkcji, warto poznać podstawowe pojęcia winiarskie. Poniżej przedstawiamy alfabetyczny słownik terminów winiarskich. Tych najważniejszych związanych z winem. Pomogą lepiej zrozumieć, co kryje się za każdym kieliszkiem tego szlachetnego trunku. Z tymi teminami spotkacie się wszędzie na świecie. Kupując polskie wino również można śmiało stosować winiarską terminologię. Jej znajomość pozwoli zwiększyć doznania płynące z każdego kieliszka. Oto jak przedstawia się słownik terminów winiarskich:

A

• Abyss – głębia wina, czyli intensywność smaku i aromatów. Wina z „głębią” mają bogaty, wielowarstwowy charakter.
• Amfora- starożytne naczynie ceramiczne, używane do przechowywania i fermentacji wina. Wina dojrzewające w amforach mogą mieć bardziej subtelne i ziemiste nuty.
• AOC (Appellation d’Origine Contrôlée) – francuski system oznaczeń, który chroni tradycyjne metody produkcji wina i kontroluje pochodzenie surowców. Wina AOC muszą spełniać surowe kryteria jakościowe.
• Aromat–  to zapach, który można wyczuć, unosząc kieliszek do nosa. Winiarze wyróżniają dwa główne rodzaje aromatów: aromaty pierwotne, pochodzące bezpośrednio z winogron (np. owocowe, kwiatowe), oraz aromaty wtórne i trzeciorzędne, które rozwijają się podczas fermentacji, dojrzewania lub starzenia wina (np. wanilia, dym, przyprawy).
• Astrygencja–  to wrażenie suchości i cierpkości, które czujesz w ustach po spróbowaniu wina, zwłaszcza czerwonego. Jest ona wynikiem obecności tanin, które reagują z białkami w ślinie, tworząc uczucie ściągania na języku i podniebieniu

B

• Barrique – drewniana beczka, najczęściej dębowa, używana do dojrzewania wina. Barrique ma pojemność około 225 litrów i wpływa na smak oraz aromat wina, dodając nuty wanilii, dymu czy przypraw.
• Blend – mieszanka różnych szczepów winogron używana do stworzenia jednego wina. Wielu producentów łączy różne odmiany, aby osiągnąć harmonijną równowagę smaku i aromatu.
• Body– termin używany do opisania wrażenia pełności, które wino pozostawia w ustach. Wina o pełnym body są cięższe i bardziej gęste, podczas gdy wina o lekkim body są delikatniejsze i lżejsze. Body jest związane z zawartością alkoholu, tanin, cukru oraz innych składników w winie.
• Brix– jednostka miary stosowana w winiarstwie do określenia zawartości cukru w moszczu winogronowym przed fermentacją.
• Brut– to termin używany głównie w kontekście win musujących, takich jak szampan, oznaczający bardzo wytrawne wino.

C

• Chaptalizacja – proces dodawania cukru do moszczu winogronowego w celu zwiększenia zawartości alkoholu w winie. Jest to dozwolone w niektórych regionach, głównie w chłodniejszych klimatach.
• Corked– wino korkowe to takie, które zostało zepsute przez tzw. TCA (trójchloroanizol), związek chemiczny, który może powstawać, gdy korek jest zainfekowany. Takie wino jest niepijalne i zazwyczaj zostaje odrzucone podczas degustacji.
• Cuvee – termin oznaczający mieszankę win z różnych roczników, szczepów winogron lub beczek. Cuvee często odnosi się również do najlepszych win danego producenta.

D

• Dekantacja – proces przelewania wina z butelki do karafki, aby oddzielić osad od cieczy i pozwolić winu „oddychać”, co poprawia jego smak i aromat.
• DO (Denominación de Origen) – hiszpańska klasyfikacja win, która kontroluje pochodzenie i sposób produkcji wina, podobna do francuskiego systemu AOC.

E

• Enolog – osoba specjalizująca się w nauce o winie i procesie jego produkcji. Enolodzy odpowiadają za każdy etap produkcji, od uprawy winorośli po butelkowanie.
• Ekspert od wina – profesjonalista, który posiada dogłębną wiedzę na temat wina, jego produkcji, degustacji i oceny jakości. Może to być sommelier, enolog lub krytyk winiarski. Możecie spotkać się również z określeniem takiej osoby jako Enofil.

F

• Fermentacja – proces przekształcania cukru zawartego w winogronach w alkohol pod wpływem drożdży. To kluczowy etap produkcji wina.
• Filtracja– proces usuwania z wina osadów i drobnych cząsteczek, takich jak drożdże i białka, które mogłyby wpływać na klarowność i smak wina.
• Finish – długość i intensywność smaku, który pozostaje w ustach po przełknięciu wina. Wina z długim finiszem są zazwyczaj wyższej jakości.

G

• Garrigue – termin opisujący charakterystyczne ziołowe aromaty (np. tymianek, rozmaryn) występujące w winach z regionu śródziemnomorskiego.
• Gran Reserva – klasyfikacja hiszpańskich win, które muszą dojrzewać przez co najmniej pięć lat, z czego co najmniej dwa lata w beczkach. Wina Gran Reserva są zazwyczaj pełne i bogate w smaku.

H

• Herbaciany – opis aromatu wina przypominający zapach suszonych liści herbaty. Często spotykany w starszych winach czerwonych.

I

• Intensywność – określenie, które opisuje siłę aromatu i smaku wina. Wina intensywne mają bogate i skoncentrowane nuty.
• IGP (Indication Géographique Protégée) – oznaczenie chronionej geograficznie nazwy, stosowane głównie w Europie. IGP jest mniej restrykcyjne niż AOC, ale nadal gwarantuje jakość wina.

Zobacz: Najpopularniejsze białe wina: przegląd najlepszych szczepów

J

• Jeroboam – duża butelka wina o pojemności 3 litrów, używana często do win musujących lub wysokiej klasy win czerwonych.

K

• Korzenność – cecha wina, która przypomina smak przypraw korzennych, takich jak cynamon, goździki czy pieprz. Wina z nutami korzennymi często dojrzewają w beczkach dębowych.

L

• Legs (łzy) – cienkie strużki wina, które spływają po ściankach kieliszka po jego zamieszaniu. Łzy mogą sugerować wysoką zawartość alkoholu lub cukru w winie.
• Lekkie wino – wino o niskiej zawartości alkoholu, delikatnym smaku i aromacie, często spotykane w winach białych lub różowych.
• Leżakowanie– proces dojrzewania wina, który odbywa się w beczkach lub butelkach przez określony czas, aby poprawić jego strukturę, smak i aromat. Wina, które długo leżakują, są zazwyczaj bardziej wyrafinowane.

M

• Moszcz – świeżo wyciśnięty sok z winogron, który jeszcze nie przeszedł procesu fermentacji.
• Maceracja– kluczowy etap w produkcji wina, szczególnie czerwonego, polegający na namaczaniu skórek winogron w soku winogronowym po ich rozgnieceniu. Podczas maceracji ze skórek winogron uwalniane są taniny, barwniki i związki aromatyczne, które nadają winu kolor, strukturę oraz złożoność smaku i aromatu.

N

• Nos wina– termin odnoszący się do aromatów, które można wyczuć podczas wąchania wina w kieliszku. Doświadczeni degustatorzy mogą wyczuć w nosie wina nawet kilkadziesiąt różnych aromatów.

O

• Oksydacja – proces, w którym wino wchodzi w kontakt z powietrzem, co prowadzi do zmian w smaku i kolorze. Wina zbyt długo wystawione na działanie tlenu mogą stać się płaskie i pozbawione aromatów.

P

• Phylloxera – szkodnik, który w XIX wieku zdziesiątkował europejskie winnice. Obecnie większość winorośli w Europie jest szczepiona na odpornych podkładkach, aby zapobiec zniszczeniom przez tego owada.
• Perlage – bąbelki gazu widoczne w winach musujących, takich jak szampan. Drobne, regularne bąbelki świadczą o wysokiej jakości wina musującego.

Przeczytaj: noclegi w winnicy

R

• Reserva – oznaczenie używane w Hiszpanii i Portugalii dla win, które dojrzewały co najmniej trzy lata, z czego przynajmniej rok w beczkach. Reserva wskazuje na bardziej złożone i eleganckie wina.
• Rocznik – rok, w którym winogrona zostały zebrane. Rocznik wpływa na jakość wina, ponieważ warunki pogodowe mogą mieć duży wpływ na ostateczny smak trunku.

S

• Sommelier – profesjonalista zajmujący się doradzaniem w wyborze win w restauracjach i hotelach. Sommelierzy posiadają szeroką wiedzę na temat wina, jego serwowania i łączenia z jedzeniem.
• Starzenie– proces, który następuje po fermentacji i obejmuje dojrzewanie wina w beczkach lub butelkach. Czas starzenia może trwać od kilku miesięcy do kilkudziesięciu lat, w zależności od rodzaju wina.
• Szczep winorośli – odmiana winogron używana do produkcji wina. Najpopularniejsze szczepy to m.in. Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay czy Riesling.

T

• Taniny – substancje chemiczne występujące w skórkach, pestkach i szypułkach winogron, a także w dębowych beczkach. Taniny nadają winu cierpkość i strukturę, szczególnie w winach czerwonych.
• Terroir – francuskie pojęcie opisujące specyficzne warunki klimatyczne, geograficzne i glebowe, które wpływają na charakter wina z danego regionu.

U

• Umami – jeden z podstawowych smaków, który można wyczuć w niektórych winach. Opisywany jest jako mięsny, bulionowy smak, często występujący w starszych winach czerwonych.

W

• Winifikacja – proces produkcji wina, od zbioru winogron, przez fermentację, aż po dojrzewanie i butelkowanie.
• Winorośl – roślina, z której pozyskuje się winogrona do produkcji wina. Istnieje wiele odmian winorośli, które wpływają na ostateczny charakter wina.

Z

• Zrównoważone wino – wino produkowane z poszanowaniem środowiska naturalnego, z minimalnym użyciem chemikaliów i zrównoważonymi praktykami rolniczymi.
• Zymologia– znana także jako enzymologia, to nauka o fermentacji i drożdżach, które przekształcają cukry zawarte w winogronach w alkohol. Jest to kluczowy proces w produkcji wina, ponieważ bez fermentacji nie moglibyśmy cieszyć się jego smakiem i alkoholem.

Tak przedstawia się słownik terminów winiarskich. Poznanie tych podstawowych to pierwszy krok do pełniejszego zrozumienia i docenienia tego, co kryje się w każdej butelce wina. Wino to nie tylko smak i aromat – to także historia, tradycja i sztuka. Dzięki temu słownikowi będziesz mógł pewniej poruszać się w świecie wina, zarówno podczas degustacji, jak i wyboru idealnej butelki na specjalne okazje. Zapraszamy do zakupu polskiego wina i sprawdzenia doznań na podstawie nowo poznanych terminów winiarskich. Najlepsze trunki znajdziecie w naszym sklepie.  Smacznego!